Wat is het Big Five model?
Het Big Five model is een persoonlijkheidstheorie die bestaat uit vijf basisdimensies van persoonlijkheid. Deze basisdimensies bestaan uit persoonlijkheidskenmerken en worden vaak aangeduid als de Big Five. Deze theorie staat ook bekend als het vijf-factor-model en OCEAN-model.
In het verleden zijn veel verschillende pogingen gedaan om persoonlijkheidskenmerken inzichtelijk te maken. Zo zijn uit eerdere theorieën zijn al vele eigenschappen aan bod gekomen. Bijvoorbeeld de lijst van Gordon Allport met 4.000 persoonlijkheidskenmerken, de 16 persoonlijkheidsfactoren van Raymond Cattell en de drie-factortheorie van Hans Eysenck.
Veel onderzoekers zijn echter van mening dat deze theorieën te ingewikkeld of te beperkt zijn in omvang. Het resultaat was dat het Big Five model ontstond om de essentiële persoonlijkheidskenmerken te beschrijven die dienen als de bouwstenen van persoonlijkheid.
Wat zijn de Big Five-dimensies van persoonlijkheid?
De dimensies van het Big Five model zijn brede categorieën van persoonlijkheidskenmerken. Deze vijf kenmerken zijn als volgt:
- Openheid
- Zorgvuldigheid
- Extraversie
- Aanvaardbaarheid
- Neuroticisme
Het is belangrijk op te merken dat elk van de vijf dimensies een bereik tussen twee uitersten vertegenwoordigt. Extraversie vertegenwoordigt bijvoorbeeld alles tussen extraversie en introversie.
In de onderstaande afbeelding zijn de vijf dimensies van het Big Five model weergegeven.
Openheid
Binnen het Big Five model staat openheid voor persoonlijkheidskenmerken als verbeeldingskracht en inzicht.
Mensen die over deze eigenschap beschikken, hebben doorgaans ook een breed scala aan interesses. Ze zijn nieuwsgierig naar de wereld, ontmoeten graag andere mensen, willen graag nieuwe dingen leren en genieten van nieuwe ervaringen. Mensen met veel van deze eigenschap zijn over het algemeen avontuurlijker en creatiever.
Mensen met een lage mate van openheid houden niet van verandering. Zij zijn vaak veel traditioneler en worstelen met abstract denken. Zodoende staan zij niet open voor nieuwe ervaringen en nieuwe ideeën.
Zorgvuldigheid
De tweede dimensie van het Big Five model is zorgvuldigheid. Zorgvuldigheid omvat persoonlijkheidskenmerken als bedachtzaamheid, impulsbeheersing en doelgericht gedrag.
Zeer zorgvuldige mensen hebben de neiging georganiseerd te zijn en rekening te houden met details. Ze plannen vooruit, denken na over hoe hun gedrag anderen beïnvloedt en houden rekening met deadlines.
Mensen die laag scoren op deze dimensie houden niet van structuur, zijn vrij rommelig en stellen belangrijke taken uit.
Extraversie
De derde dimensie van het Big Five model is extraversie. Extraversie wordt gekenmerkt door prikkelbaarheid, gezelligheid, spraakzaamheid, assertiviteit en grote hoeveelheden emotionele expressiviteit.
Mensen met een hoge mate van extraversie hebben de neiging energie op te doen in sociale situaties. In de buurt van andere mensen zijn, helpt hen zich energiek en opgewonden te voelen.
Mensen die laag scoren op deze dimensie zijn introvert. Introverte mensen hebben een voorkeur voor een rustige omgeving met weinig prikkels. Sociale evenementen kunnen uitputtend aanvoelen en introverte mensen hebben vaak een periode van eenzaamheid en rust nodig om op te laden.
Aanvaardbaarheid
Binnen het Big Five model staat aanvaardbaarheid voor persoonlijkheidskenmerken als vertrouwen, altruïsme, vriendelijkheid, genegenheid en ander prosociaal gedrag.
Mensen met een hoge mate van aanvaardbaarheid zijn over het algemeen meer coöperatief, terwijl degenen die deze eigenschap laag hebben, eerder competitief en soms zelfs manipulatief zijn.
Neuroticisme
De laatste dimensie van het Big Five model is neuroticisme. Neuroticisme is een eigenschap van persoonlijkheid die wordt gekenmerkt door verdriet, humeurigheid en emotionele instabiliteit.
Mensen die hoog scoren op deze dimensie hebben de neiging om stemmingswisselingen, angst, prikkelbaarheid en verdriet te ervaren. Degenen die deze eigenschap laag hebben, zijn over het algemeen stabieler en emotioneel veerkrachtiger.
Waarom het Big Five model gebruiken?
Zoals eerder aangegeven zijn er zeer veel verschillende persoonlijkheidstheorieën ontwikkeld. Vaak zijn deze te ingewikkeld of te beperkt. Het Big Five model is beknopt maar omvat wel alle essentiële persoonlijkheidskenmerken die de bouwstenen van persoonlijkheid beschrijven. Daarnaast is uit onderzoek gebleken dat de vijf dimensies van het Big Five model ook zeer universeel zijn. Dit wil zeggen dat het model geschikt is om te gebruiken bij het beschrijven van persoonlijkheid binnen verschillende culturen. Dit suggereert ook dat deze persoonlijkheidskenmerken de belangrijkste kwaliteiten vertegenwoordigen die ons sociale landschap vormgeven.
Bronvermelding
Goldberg, L. R. (1990). An alternative” description of personality”: the big-five factor structure. Journal of personality and social psychology, 59(6), 1216.
Citeer dit artikel
Eelants, M. (2020, 9 december). Big Five Model: Persoonlijkheidskenmerken. Gedragvandeconsument.nl. Geraadpleegd van https://gedragvandeconsument.nl/big-five-model/
Mitch Eelants
Marketing Intelligence Analist
Met een master in marketing begrijpt hij de essentie van consumentengedrag. Leergierig en ambitieus heeft hij MarketingModellen.com in zijn eigen tijd naar een succes getild. Nu ontwikkelt hij zich verder als auteur voor Strategischmarketingplan.com en Gedragvandeconsument.nl.
Hulp nodig?
Heb jij hulp nodig met jouw onderzoek?
Ik help je graag verder.
Hoi Mitch, wat wordt bereikt met het ‘Big Five’ model als je het gebruikt hebt?
Hoi Ivo, bedankt voor je vraag.
Het model wordt gebruikt om de persoonlijkheid van een individu te beschrijven en meten aan de hand van vijf dimensies. Het helpt bij persoonlijkheidsbeoordeling en persoonlijke ontwikkeling voor het begrijpen van iemands gedrag, motivaties en voorkeuren en hoe dit te verbeteren met de juiste begeleiding of loopbaantraject. Ook wordt het veel toegepast in psychologisch onderzoek voor het meten van vergelijken van persoonlijkheidskenmerken tussen verschillende groepen mensen.